Yerel seçimler için geri sayım başladı…
31 Mart’ta sandık kurulmadan önce 5 yıldır İstanbul’da görev yapan CHP’li kadroların karneleri kamuoyunun gündemindeydi.
5 yıldır hizmet anlayışından uzak olan yönetimin İstanbullulara en büyük eziyeti toplu ulaşım oldu.
Özellikle İETT’nin tarihinin en kötü dönemini yaşadığı bu dönemde kazalar, arızalar, mahsur kalmalar ve artışlar gündeme geldi.
İşte İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde yapılmayanlar ve yanlış yapılanlarla 5 yıllık CHP dönemi…
1- Ulaşımda verilen sözler tutulmadı: Gerçekleşmeyen sözler
Temel atma törenleriyle İBB kariyerine başlayan Ekrem İmamoğlu, 2019 yılında ulaşım alanında verdiği sözleri yerine getirmedi.
Bu bağlamda verilen ve yerine getirilmeyen 20 sözü şu şekilde sıralayabiliriz:
1. İETT’ye 15 yeni garaj
2. Özel halk otobüslerinin İETT garajlarına götürülmesi
3. İETT seyahat süresinin azaltılması
4. Tüm ulaşım sistemleri arasında ilk transfer ücretsiz ulaşım
5. Megabüs Projesi
6. 12 yaş altı çocuklar için ücretsiz ulaşım
7. 12-25 yaş arası gençlere (öğrenci olmayanlar) %40 indirimli ulaşım. Cumhur İttifakı’nın 2022 yılında İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde aldığı “Öğrenci ulaşımında yüzde 40 indirim” kararı uygulanmadı.
8. Belediye çalışanları ve belediye gönüllüleri için ücretsiz ulaşım
9. Megabus’a ulaşımı sağlayacak feeder otobüs hatları
10. Metrobüs güzergahında ters gidiş-dönüş uygulamasına son verilmesi
11. Metrobüsün günlük yolcu kapasitesi 1,5 milyona çıktı
12. Entegre ekspres otobüs ve minibüs hatları
13. ÖHO sisteminin kalitesinin arttırılması için sürücülere daima eğitim verilmelidir.
14. Toplu taşıma öncelikli sinyalizasyon sistemleri
15. Tüm otobüs hatlarının en yakın deniz ulaşım iskelesine ve metro istasyonuna ulaşacak şekilde düzenlenmesi.
16. Toplu taşıma duraklarına diğer araçların park etmesini engelleyecek sistemlerin kurulması
17. Elektrikli Otobüs Alımı
18. Halk otobüslerine özel garaj
19. Otobüslerde metrobüs durağı başına fiyatlandırma da yapılmalı
20. Otobüste ayaktan öğrenciler için alanlar oluşturmak
Ulaşım 5 yılda yüzde 580 arttı
Yerine getirilmeyen sözler arasında özellikle öğrencilere ulaşımda indirimler yapılırken, bu sözün tam tersi şeyler yapıldı.
Öyle ki İstanbullular ulaşım artışlarını karşılayamıyor.
Bu dönemde toplam yüzde 580’i bulan artış yağmuru şu şekilde geldi:
– “Öğrencilere ulaşım ücretsiz olacak” dediler ve öğrenci biletini yüzde 590 artırdılar.
– “25 yaş altı tüm gençlere toplu ulaşımda yüzde 40 indirim yapılacak” dediler. Öğrenci biletini yüzde 590 artırdılar.
-Cumhur İttifakı’nın 2022 yılında İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde aldığı “Öğrenci ulaşımında yüzde 40 indirim” kararını uygulamadılar.
– “Toplu ulaşımda ilk transfer ücretsiz olacak” dediler. Tam baskıda ilk transfer fiyatı 12,67 TL; Öğrenci biletlerinde ise 3,78 TL’ye çıkardılar.
– “12 yaş altı için ulaşım ücretsiz” dediler ama yapmadılar.
Bu artışlar sonucunda önceki AK Parti dönemi ile son dönem arasında uçurum oluştu.
AK Parti döneminde (Mart 2019) tam bilet fiyatı 2,6 TL iken son zamlarla 17,7 TL’ye ulaştı.
1,25’ten 8,63’e kadar öğrenci bileti; Aylık tam abonelik 205 TL’den 1388 TL’ye, öğrenci abonelik ise 40 TL’den 250 TL’ye çıktı.
İETT’yi iflas noktasına getiren sorunlar yumağı
5 yıllık süreçte İETT’nin yönetiminde ve projelerinde sorun üstüne sorun yaşandı. İETT’nin filo yapısı bozulurken trafik sorunları da arttı.
İşte İETT’de 5 yıllık süreçte yaşanan sorunlar:
Trafik yoğunluğunun %91’e kadar arttığı gözlendi.
– Avrupa’nın en genç otobüs filosuna sahip olan İETT, Avrupa’da en çok arızaya, yolda kalmalara ve yolcu sıkıntılarına neden olan kurum haline geldi.
– Raylı sistemde, deniz ulaşımında ve minibüslerde hat entegrasyonu yapılamadı.
– ÖTİS sistemi başlatılamadı.
– Özel Halk Otobüsleri ve İETT sınırları optimize edilmedi.
– Özel Halk Otobüslerinin hakedişleri ödenmedi.
– İstanbul’daki trafik sıkışıklığının azaltılması adına toplu taşıma araçlarında en ufak bir iyileştirme yapılmadı.
-Nostaljik tünel 1871 yılından bu yana ilk kez arızalanınca yolcuları karanlıkta yürümeye mahkum edildi.
– İETT’nin İBB’den aldığı bağışların gelirlere oranı 2018’de yüzde 19 iken 2022’de yüzde 54’e, 2023’te ise yüzde 68’e çıktı. İETT mali özerkliğini kaybetti.
– İETT’nin geliriyle tüketimi arasındaki fark 2018’de -80 milyon TL iken -2’ye çıktı. 2022 yılında milyar TL.
– İETT, AK Parti iktidarı döneminde yılda ortalama 375 otobüs alırken, CHP döneminde yılda ortalama 79 otobüs alımı yaptı.
-AK Parti yönetimi 2019 yılında kilometre başına 0,65 TL, dolar bazında ise 0,11 dolar dönem net kârıyla İETT’yi teslim etti. CHP’nin İBB döneminde İETT 2022’de km başına 6,56 TL, dolar bazında ise 0,35 dolar kaybetti.
– Ulaşım Akademisi’nin sadece maketi yapıldı.
– İETT ihalesinde Metrobüs üreticisi bir firma “yetersiz” denilerek devre dışı bırakıldı.
– 2022 Sayıştay raporunda İETT’ye ilişkin 17 usulsüzlük tespit edildi.
– İETT’nin 2019 yıl sonu itibarıyla 725 milyon 942 bin TL olan borcu, 2022’de 7 milyar 185 milyon TL’ye çıktı.
– 2019, 2020 ve 2021 yıllarında İBB şirketi OTOBÜS A.Ş.’den daha önceki dönemlerde satın alınan 130 adet otobüsün İETT’ye devri dışında İETT otobüs filosuna araç ilavesi yapılmamıştır.
– Bu yıllarda hurdaya çıkan otobüs sayısı: 177
– Daha önceki dönemlerde İETT ve İBB’nin öz kaynaklarıyla 3 bin 205 otobüs alınırken, 2019’dan bu yana sadece 160 metrobüs alındı. Bunun dışında otobüs alınmadı. (Haziran 2023 itibarıyla)
– 2019’da 66, 2020’de 51, 2021’de 60 ve 2022’de 37 olmak üzere toplam 214 otobüs İstanbulluların hizmetinden çıkarılarak hurdaya çıkarıldı.
İETT’de CHP bürokratları doldu
Tüm bu teknik ve mali sorunların yanı sıra İETT kurum olarak da yozlaşmış bir yapıya dönüştü.
Atamaların ardı ardına gelmesi, kamuoyunda İETT’nin CHP’ye alet olduğu yönünde yorumların oluşmasına neden oldu.
İETT 4,5 yılda 5 genel müdür değiştirdi.
İmamoğlu, İETT’de atadığı bürokratları görevden aldı, ardından yerlerine atadığı bürokratları da görevden aldı.
CHP’li meclis üyesi İETT’ye siyasi kayyum olarak atandı.
